Zelfgemaakte ketchup – recept, geschiedenis en leuke weetjes

Wanneer tomaten hun hoogtepunt bereiken in de late zomer en vroege herfst, is er bijna niets beters dan ze om te toveren tot een portie zelfgemaakte ketchup. Deze klassieke tomatensaus is een vaste waarde in keukens over de hele wereld – maar weinigen kennen de fascinerende geschiedenis of weten hoe eenvoudig het is om ze zelf te maken.

De geschiedenis van ketchup – van vissaus tot tomatensaus

Het woord ketchup komt van de Chinese term kê-tsiap, een gefermenteerde vissaus die in de 17e eeuw via handelsroutes in Europa belandde. De Engelsen maakten hun eigen varianten met paddenstoelen en walnoten, maar pas in de 19e eeuw kreeg tomatenketchup echt voet aan de grond in de Verenigde Staten. Sindsdien is ketchup uitgegroeid tot een van de populairste sauzen ter wereld.

Leuke weetjes over ketchup

• In de 19e eeuw werd ketchup oorspronkelijk verkocht als medicijn.

• Heinz lanceerde zijn iconische ketchup in 1876 – en is vandaag de dag nog steeds marktleider.

• Op de beroemde Heinz-glasfles staat een klein nummer “57” op de hals. Oprichter Henry John Heinz vond dit een pakkend getal en bedacht de slogan “57 varieties”. Hoewel het bedrijf toen al meer dan 60 producten had, bleef het nummer bestaan en is het nog altijd onderdeel van de merkidentiteit.

Basisrecept voor zelfgemaakte ketchup

Zelf ketchup maken is verrassend eenvoudig – en de smaak is voller en rijker dan bij de meeste kant-en-klare versies.

Ingrediënten (ca. 1 liter)

• 1 kg rijpe tomaten

• 2 uien

• 2 teentjes knoflook

• 100 ml appelciderazijn

• 100 ml rietsuiker of bruine suiker

• 1 el tomatenpuree

• 1 tl zout

• 1 tl zwarte peper, gemalen

• 1 tl mosterdzaad

• 1 tl paprikapoeder

Bereidingswijze:

1. Snijd de tomaten, uien en knoflook in stukken.

2. Doe alles in een pan samen met de azijn, suiker en kruiden.

3. Laat 45–60 minuten zachtjes sudderen tot de saus indikt.

4. Pureer met een staafmixer en zeef door een fijne zeef voor een gladde textuur.

5. Giet in gesteriliseerde flessen of potten en bewaar in de koelkast.

Variaties om te proberen

Met zelfgemaakte ketchup kun je eindeloos variëren. Probeer bijvoorbeeld:

• Chiliketchup: voeg verse chili of chilivlokken toe voor pit.

• Gerookte ketchup: breng op smaak met gerookt paprikapoeder of een paar druppels liquid smoke.

• Appelketchup: voeg appel toe voor een zoetere, fruitige variant.

• Kruidenketchup: verrijk met verse basilicum, oregano of tijm.

• Aziatische ketchup: kruid met gember, sojasaus en steranijs.

Waarom zelf ketchup maken?

Zelfgemaakte ketchup is niet alleen lekkerder – je kunt ook zelf bepalen hoeveel suiker, azijn en kruiden je toevoegt. Het is bovendien een duurzame manier om tomaten uit eigen tuin of van lokale telers te gebruiken en geeft je gerechten een persoonlijk tintje.

Met een fles zelfgemaakte ketchup in de koelkast heb je een saus die frisser, rijker en veelzijdiger is dan elke gekochte versie. Het basisrecept is snel te bereiden en gemakkelijk aan te passen met verschillende smaken – de perfecte manier om het tomatenseizoen optimaal te benutten.